بذر شاهی

نام محصول : بذر شاهی . نوع : بسته بندی خانگی . مناسب فضاها و مساحت های کوچک . بذر شاهی همان دانه‌ی گیاه شاهی است که برای کاشت و تولید این سبزی پرخاصیت استفاده می‌شود. --- معرفی بذر شاهی: نام علمی گیاه: Lepidium sativum نام رایج: شاهی یا ترتیزک نوع گیاه: سبزی خوراکی یک‌ساله خانواده: شب‌بویان (Brassicaceae) طبیعت گیاه: گرم و تند (مزه تند و کمی فلفلی دارد) --- ویژگی‌های بذر شاهی: اندازه‌ای کوچک و قهوه‌ای‌رنگ دارد. قدرت جوانه‌زنی بالایی دارد و در عرض ۳ تا ۵ روز در شرایط مناسب جوانه می‌زند. برای کاشت در باغچه، گلدان یا سینی کشت در خانه بسیار مناسب است. --- شرایط مناسب برای کاشت بذر شاهی: زمان کاشت: اواخر زمستان تا اوایل پاییز (در فضای باز)، یا در تمام طول سال در فضای سرپوشیده. نور: نیازمند نور خوب، ولی نیم‌سایه هم تحمل می‌کند. آبیاری: روزانه و منظم، خاک همیشه باید مرطوب بماند. خاک: سبک، حاصلخیز و دارای زهکشی مناسب. --- موارد مصرف شاهی: در سالادها، ساندویچ‌ها و غذاهای سنتی ایرانی استفاده می‌شود. دارای خواص دارویی: تصفیه‌کننده خون، ضدنفخ، ضد یبوست، ویتامین C و آهن بالا. شاهی (Lepidium sativum) یکی از سبزی‌های بسیار سازگار با شرایط آب‌وهوایی مختلف ایران است و تقریباً در بیشتر مناطق کشور قابل کشت است. با این حال، بهترین عملکرد را در مناطق معتدل و مرطوب دارد. --- مناطقی از ایران که برای کشت شاهی مناسب هستند: ۱. مناطق معتدل و نیمه‌مرطوب (بهترین عملکرد): تهران، کرج، اصفهان، مشهد، تبریز، همدان، شیراز، زنجان، یزد در این مناطق، شاهی را می‌توان در بهار و پاییز در فضای باز کاشت. ۲. مناطق شمالی با رطوبت بالا: گیلان، مازندران، گلستان شاهی به رطوبت علاقه دارد، ولی در این مناطق باید مراقب پوسیدگی در اثر رطوبت بیش‌ازحد باشید. ۳. مناطق گرم و خشک مرکزی و جنوبی: قم، کاشان، یزد، سمنان، کرمان، اهواز، بندرعباس در این مناطق باید شاهی را در پاییز، زمستان یا اوایل بهار کاشت تا از گرمای شدید تابستان جلوگیری شود. ۴. مناطق سردسیر و کوهستانی: اردبیل، سنندج، کرمانشاه، شهرکرد، بروجرد در این مناطق، کشت شاهی باید بهار و تابستان انجام شود؛ سرمای زمستان برایش مناسب نیست. --- جمع‌بندی: نوع منطقه زمان مناسب کشت شاهی معتدل بهار و پاییز گرم و خشک پاییز و زمستان سردسیر بهار و تابستان مرطوب شمالی بهار و پاییز، با کنترل رطوبت خاک نیاز آبی و کودی گیاه شاهی برای رشد سریع و تولید برگ‌های تازه و خوش‌عطر بسیار مهم است. در ادامه به‌صورت کامل توضیح داده‌ام: --- نیاز آبی گیاه شاهی: آبیاری منظم و سبک: شاهی به رطوبت مداوم خاک نیاز دارد، ولی خاک نباید غرق‌آب شود. دفعات آبیاری: در فصل بهار و تابستان: معمولاً هر روز یا یک روز در میان (بسته به دمای هوا) در فصل خنک‌تر: هر ۲ تا ۳ روز یک‌بار کافی است نکات مهم: آبیاری باید به آرامی انجام شود تا بذرها یا ریشه‌ها جابجا نشوند. آبیاری از کف (در گلدان) یا با افشانه نیز مناسب است، به‌ویژه در مراحل اولیه رشد. --- نیاز کودی گیاه شاهی: در زمان آماده‌سازی خاک (قبل از کاشت): افزودن کود دامی پوسیده یا کمپوست به خاک برای تقویت پایه‌ای در طول رشد (در صورت نیاز): استفاده از کود نیتروژن‌دار سبک (مثل کود اوره رقیق یا کود ۲۰-۱۰-۱۰) برای رشد سریع برگ‌ها در کشت‌های خانگی کوتاه‌مدت، معمولاً نیازی به کوددهی زیاد نیست، ولی اگر رشد ضعیف باشد، کوددهی کمکی خواهد کرد. نیاز مقدار / توصیه آب منظم، سبک، خاک مرطوب (نه اشباع) کود پایه کود دامی پوسیده یا کمپوست کود رشد نیتروژن‌دار سبک در صورت نیاز زمان کوددهی پیش از کاشت و در صورت افت رشد، ۱۰-۱۵ روز بعد از سبز شدن گیاه شاهی معمولاً نسبت به بسیاری از آفات و بیماری‌ها مقاوم است، اما در شرایط نامناسب (رطوبت زیاد، تهویه ضعیف یا خاک آلوده)، ممکن است به برخی آفات و بیماری‌ها دچار شود. --- آفات شایع گیاه شاهی و روش مقابله: 1. شته‌ها (Aphids) علائم: جمع شدن حشرات ریز سبز یا سیاه روی برگ‌ها، چسبناک شدن سطح برگ، کاهش رشد. مقابله: شست‌وشوی گیاه با آب ولرم و فشار ملایم استفاده از صابون حشره‌کش یا روغن ولک رقیق‌شده در کشت خانگی: اسپری محلول رقیق‌شده‌ی سرکه سیب + آب --- 2. مگس مینوز برگ (Leaf miner) علائم: ایجاد خطوط مارپیچ سفید یا قهوه‌ای در برگ‌ها مقابله: حذف و سوزاندن برگ‌های آلوده استفاده از تله‌های چسبی زرد برای کاهش جمعیت حشرات بالغ --- 3. سوسک‌های برگ‌خوار (Flea beetles) علائم: سوراخ‌های کوچک روی برگ‌ها، به‌ویژه در هوای گرم و خشک مقابله: پوشاندن بستر کشت با توری محافظ استفاده از خاک دیاتومه یا خاکستر چوب به عنوان دافع طبیعی --- بیماری‌های قارچی شایع و مقابله با آنها: 1. پوسیدگی ریشه یا طوقه (Rhizoctonia / Pythium) علائم: زرد شدن و پژمردگی ناگهانی، سیاه شدن ریشه و پایه ساقه مقابله: استفاده از خاک استریل و دارای زهکشی خوب پرهیز از آبیاری بیش‌ازحد در موارد شدید: ضدعفونی خاک با قارچ‌کش‌های مجاز مثل کاربندازیم (در کشت غیرخوراکی) --- 2. سفیدک سطحی (Powdery mildew) علائم: پوشش سفید پودری روی برگ‌ها مقابله: بهبود گردش هوا و کاهش رطوبت محیط محلول خانگی جوش شیرین (۱ قاشق چای‌خوری) + چند قطره مایع ظرف‌شویی + ۱ لیتر آب --- راهکارهای کلی پیشگیری و مراقبت: کاشت در خاک سالم و ضدعفونی‌شده خودداری از آبیاری زیاد یا غرق‌آبی حفظ فاصله مناسب بین بوته‌ها برای تهویه بهتر برداشت به‌موقع و نچیدن برگ‌های آلوده گیاه شاهی معمولاً نسبت به بسیاری از آفات و بیماری‌ها مقاوم است، اما در شرایط نامناسب (رطوبت زیاد، تهویه ضعیف یا خاک آلوده)، ممکن است به برخی آفات و بیماری‌ها دچار شود. --- آفات شایع گیاه شاهی و روش مقابله: 1. شته‌ها (Aphids) علائم: جمع شدن حشرات ریز سبز یا سیاه روی برگ‌ها، چسبناک شدن سطح برگ، کاهش رشد. مقابله: شست‌وشوی گیاه با آب ولرم و فشار ملایم استفاده از صابون حشره‌کش یا روغن ولک رقیق‌شده در کشت خانگی: اسپری محلول رقیق‌شده‌ی سرکه سیب + آب --- 2. مگس مینوز برگ (Leaf miner) علائم: ایجاد خطوط مارپیچ سفید یا قهوه‌ای در برگ‌ها مقابله: حذف و سوزاندن برگ‌های آلوده استفاده از تله‌های چسبی زرد برای کاهش جمعیت حشرات بالغ --- 3. سوسک‌های برگ‌خوار (Flea beetles) علائم: سوراخ‌های کوچک روی برگ‌ها، به‌ویژه در هوای گرم و خشک مقابله: پوشاندن بستر کشت با توری محافظ استفاده از خاک دیاتومه یا خاکستر چوب به عنوان دافع طبیعی --- بیماری‌های قارچی شایع و مقابله با آنها: 1. پوسیدگی ریشه یا طوقه (Rhizoctonia / Pythium) علائم: زرد شدن و پژمردگی ناگهانی، سیاه شدن ریشه و پایه ساقه مقابله: استفاده از خاک استریل و دارای زهکشی خوب پرهیز از آبیاری بیش‌ازحد در موارد شدید: ضدعفونی خاک با قارچ‌کش‌های مجاز مثل کاربندازیم (در کشت غیرخوراکی) --- 2. سفیدک سطحی (Powdery mildew) علائم: پوشش سفید پودری روی برگ‌ها مقابله: بهبود گردش هوا و کاهش رطوبت محیط محلول خانگی جوش شیرین (۱ قاشق چای‌خوری) + چند قطره مایع ظرف‌شویی + ۱ لیتر آب --- راهکارهای کلی پیشگیری و مراقبت: کاشت در خاک سالم و ضدعفونی‌شده خودداری از آبیاری زیاد یا غرق‌آبی حفظ فاصله مناسب بین بوته‌ها برای تهویه بهتر برداشت به‌موقع و نچیدن برگ‌های آلوده